Wat te doen als je baby huilt?
door Aletha Solter, Ph.D.
Original English version (What to do when your baby cries)
Dutch translation by Jan Dirk van Abshoven
Een huilende baby is een bron van zorg voor veel ouders. Als je baby huilt en je weet niet waarom, kan het gevoelens bij je oproepen van angst, hulpeloosheid, frustratie, incompetentie en zelfs woede en vijandigheid. Er bestaan vele adviezen over huilende baby's maar de meeste daarvan leggen niet uit wat de werkelijke redenen zijn voor het huilen en bieden suggesties die schadelijk zijn voor de emotionele ontwikkeling van je baby.
Waarom huilen baby's?
Er zijn twee redenen waarom baby's huilen. Een van de redenen is om een behoefte of ongemak aan te geven. Misschien hebben ze honger, vervelen ze ziich, hebben ze het koud of willen ze gewoon worden vast gehouden. Soms is het moeilijk om er achter te komen wat ze nodig hebben. De rol van ouders is om te proberen de behoeften van baby's zo snel en zo nauwkeurig mogelijk te vervullen. Baby's kunnen niet "verwend" zijn. Het is onmogelijk om hen te veel liefde, aandacht, of fysiek contact te geven.
De andere reden waarom kinderen huilen wordt vaak minder goed begrepen. Veel baby's blijven huilen zelfs nadat al hun basisbehoeften zijn vervuld, en zelfs als ze worden vastgehouden. Deze vorm van huilen, die piekt als ze ongeveer zes weken oud zijn, wordt ook wel "koliek" of "prikkelbaar huilen" genoemd. Het kan enkele uren per dag aanhouden. De traditionele verklaringen voor deze vorm van huilen richtten zich op mogelijke fysieke problemen zoals gaspijn of indigestie. Onderzoek heeft echter aangetoond dat bij de meeste baby's met ‘koliek’ (ernstige kramp), niets mis is met hun spijsvertering en dat zij meestal in een uitstekende gezondheid verkeren . Het is daarom noodzakelijk de mogelijke emotionele redenen voor huilen nader te bekijken.
Kinderen zijn uiterst kwetsbaar en hebben last van een aanzienlijke hoeveelheid emotionele pijn, die het gevolg is van een opeenhoping van stressvolle ervaringen. Deze stress kan worden veroorzaakt door een traumatische geboorte of complicaties na de geboorte. Baby’s raken verward als ze de wereld proberen te begrijpen, en ze zijn snel bang en overgestimuleerd. Daarnaast voelen ze zich gefrustreerd wanneer ze proberen om nieuwe vaardigheden aan te leren en te communiceren. Al deze zaken leveren emotionele pijn op die wordt opgeslagen in het lichaam.
Gelukkig zijn baby's uitgerust met een reparatieset en kunnen ze de effecten van stress overwinnen door middel van het natuurlijke genezingsmechanisme van huilen. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen van alle leeftijden profijt hebben van een goede huilbui, bovendien helpen tranen om de chemische balans van het lichaam te herstellen na stress. Voor een baby, die een paar dagen lang geïsoleerd is geweest in een couveuse zonder veel menselijk contact, kan het nodig zijn om urenlang, over een periode van maanden, flink te huilen en te razen om emotionele pijn los te laten, die veroorzaakt is door een dergelijke angstaanjagende en verwarrende ervaring. Voor een drie maanden oude baby kan het nodig zijn om eens flink te huilen na een familiebijeenkomst waarbij hij door veel onbekende mensen is opgetild. Voor een zes maanden oude baby die de hele dag heeft geprobeerd vooruit te kruipen, maar dit alleen nog achteruit kan, is het misschien nodig om aan het eind van de dag zijn frustraties te uiten door te huilen en te razen voordat hij vredig in slaap kan vallen. Huilen is in deze voorbeelden niet de pijn zelf, het is het proces van het pijnvrij worden.
Wat kunnen ouders doen?
Allereerst is het belangrijk om te controleren of er directe behoeften of ongemakken zijn, zoals honger of kou. Maar als je baby nog steeds onrustig is nadat je zijn basisbehoeften hebt vervuld, is het echt zinvol om hem gewoon liefdevol vast te houden en hem in staat te stellen om door te huilen. Baby's hebben nabijheid en aandacht nodig wanneer ze huilen. Geen kind zou ooit aan zijn lot overgelaten moeten worden om in z’n eentje te huilen. Ook al voel je je misschien niet effectief wanneer je je huilende baby vasthoudt, in werkelijkheid geef je hem de broodnodige emotionele steun terwijl hij op deze manier spanning ontlaadt. Je baby wijst jou niet af wanneer hij huilt. Hij voelt zich gewoon veilig genoeg om jou zijn gevoelens te laten zien, net zoals jij in tranen zou kunnen uitbarsten als een goede vriend zijn arm om je heen zou slaan en onderkennen dat je een rotdag had gehad. Ouders die hun baby’s vasthouden en hen in staat stellen om zich op deze manier te uiten, merken vaak dat hun baby's ontspannen en tevreden zijn na een huilbui, en 's nachts beter slapen.
Waarom is het zo moeilijk om een huilende baby vast te houden en het huilen te accepteren? Waarschijnlijk omdat maar weinig mensen genoeg mochten huilen toen ze klein waren. Je ouders hebben je als baby misschien geprobeerd te laten stoppen met huilen. Misschien gaven ze je een fopspeen, of bleven het proberen om je te voeden. Misschien hebben ze je steeds gewiegd als je huilde, er van uit gaande dat dát was wat je nodig had op dat moment. Ze probeerden je misschien af te leiden met speelgoed, muziek of spelletjes, terwijl je alleen onverdeelde aandacht van hen nodig had en liefdevolle armen zodat je verder kon huilen. Misschien hebben ze een arts gevraagd om kalmerende middelen om je rustig te krijgen of hebben ze je in je eentje laten huilen, omdat ze dachten dat ze er toch niets aan konden doen. Misschien hebben ze je zelfs geslagen of tegen je geschreeuwd uit pure frustratie en wanhoop. Misschien heb je ervaren dat je ouders en leraren kozen voor afleiden of straffen toen je ouder werd, omdat je pogingen om je gevoelens te uiten door te huilen hen irriteerden.
Dit is je ouders niet aan te rekenen, ze hadden immers zelf geen kennis over het belang van huilen om stress te ontladen. Door deze conditionering in je kindertijd is het misschien lastig voor je om deze behoefte bij je eigen kinderen te herkennen, en heb je de neiging om ze op een vergelijkbare manier te laten stoppen met huilen. Het kost nu eenmaal tijd om een levenlange conditionering ongedaan te maken. Misschien heb je zelf een goede huilbui nodig. Mijn advies: vooral doen! Als je iemand kan vinden die naar je wil luisteren, nog beter. Je zult je daarna veel beter voelen en het zal misschien wat makkelijker voor je zijn om het huilen van je baby te accepteren. Als je merkt dat je steeds meer gefrustreerd en uitgeput raakt omdat je baby veel huilt, verdien je alle hulp en ondersteuning die je kunt krijgen.
Maar let wel: dit is geen "schreeuw-maar-raak" benadering. Ik ben geen voorstander van baby’s alleen te laten huilen. Er is een enorm verschil tussen je baby alleen in een wieg laten huilen en een huilende baby liefdevol in je armen houden, terwijl je het troost en gerust stelt.
Let op: dit advies moet niet worden gebruikt als vervanging voor een medisch onderzoek en behandeling. Als er mogelijk sprake is van ziekte of pijn, raadpleeg dan altijd een arts.
Aletha Solter
Aletha Solter, Ph.D., is een ontwikkelingspsychologe, geeft (internationaal) lezingen, is consultant en oprichtster van het Aware Parenting Institute. Haar boeken zijn in veel talen vertaald. Zij wordt internationaal erkend als een deskundige op het gebied van binding, trauma en disciplineren zonder straffen.
Aware Parenting is een opvoedingsfilosofie die de potentie heeft om de wereld te veranderen. Gebaseerd op de meest recente onderzoeken en inzichten op het gebied van de ontwikkeling van kinderen, stelt ze vele traditionele aannames over opvoeding in vraag en stelt ze een nieuwe benadering voor die een diepgaande verschuiving kan teweegbrengen in de relatie tussen een ouder en zijn of haar kind. Ouders die deze benadering volgen brengen kinderen groot die pienter, mededogend, bekwaam, geweldloos en vrij van drugs zijn.
Drie boeken zijn in het Nederlands vertaald (Uitgeverij de Toorts). De Nederlandse titels zijn: Baby's weten wat ze willen (2009), Het ongedwongen kind (2004), en De taal van huilen (2000).
Nederlandse artikelen
Drie bouwstenen van Aware Parenting
Tien principes van Aware Parenting
Omgaan met driftbuien
Wat te doen als je baby huilt?
Laat je baby huilen in je armen, zo help je hem met doorslapen
De nadelen van time-out
Sla je kinderen niet
Twintig alternatieven voor straffen
Hebben kinderen echt nood aan complimenten?
Aware Parenting in België
Aware Parenting in Nederland